Για το βιβλίο «ΑΝΘΡΩΠΟΣ & ΧΡΟΝΟΣ», από τον Δημήτρη Νανόπουλο

Η έννοια του χρόνου απασχολεί τον άνθρωπο από τότε που υπάρχει… 

Οι πρώτοι άνθρωποι ένιωθαν τη μεταβολή μέσα τους και γύρω τους, μέρα-νύχτα, ας πούμε, και πρέπει να είχαν αντιληφθεί, έστω και πολύ απλοϊκά, ότι πέρα από τον χώρο που βρίσκονται και κινούνται, υπάρχει και μια άλλη διάσταση, ο χρόνος που χαρακτηρίζει τις μεταβολές.

Από τότε η έννοια του χρόνου ταλανίζει τον άνθρωπο. Η παρούσα μελέτη/ πραγματεία-ποίηση “Άνθρωπος και Χρόνος” από την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και τον Δημήτρη Βίκτωρ, είναι μια εξόχως ευρηματική προσπάθεια για την κατανόηση της έννοιας του χρόνου στηριζόμενη όχι μόνο σε λογοτεχνικό-φιλοσοφική θεώρηση αλλά και κοσμολογική! Οι συγγραφείς δεν αρκούνται σε απλή παράθεση των προσωπικών τους αναζητήσεων και αγωνιών, αλλά χρησιμοποιούν και αστροφυσικό-κοσμολογικά ευρήματα για να τεκμηριώσουν τις απόψεις τους. Λένε, πολύ σωστά κάπου (σελ.21):

“Ξέρεις τί είναι ένα αστέρι, ξέρεις τη γέννησή του και το τέλος του. Κοίταξες μέσα σου και είδες το Σύμπαν σου, το κενό σου. Η επιστήμη σου καλπάζει. Επισκίασε τη φιλοσοφία σου, που ακολουθεί καταϊδρωμένη. Συνεχώς βρίσκεις και ανακαλύπτεις. Ξέρεις πώς ο σίδηρος που υπάρχει στα ερυθρά σου αιμοσφαίρια προήλθε από μια έκρηξη αστεριού. Είσαι σε συνεχή πορεία γνώσης.”

Χαίρομαι πολύ που βλέπω ότι η σύγχρονη επιστημονική γνώση περνάει στην ποίηση και εύχομαι να περάσει και στη φιλοσοφία. Τα πράγματα πια έχουν ξεκαθαρίσει, δεν μπορούμε να ζούμε με παρωχημένες ιδέες που δεν στηρίζονται πουθενά και να αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και ο Δημήτρης Βίκτωρ τολμούνε να σπάσουν τα “δεσμά” του καθωσπρεπισμού στην ποίηση, με την έννοια ότι χρησιμοποιούν σωστά σύγχρονες επιστημονικές έννοιες, πράγμα ανήκουστο παλιά, για να εκφράσουν την ανθρώπινη απόγνωση για τον θάνατο, το sine qua non της λογοτεχνίας-ποίησης-τέχνης. Πιστεύω ότι οι θετικές επιστήμες μπορούν να απαντήσουν τα θεμελιώδη και βασικά μας ερωτήματα, συμπεριλαμβανομένης και της έννοιας του χρόνου, ξεκάθαρα και πειραματικά τεκμηριωμένα: είμαστε τυχαίες υπάρξεις πάνω σε έναν τυχαίο πλανήτη ενός τυχαίου άστρου, δηλαδή ενός άστρου από τα 100 δισεκατομμύρια άστρα του γαλαξία μας, ενός γαλαξία από τους 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και πολύ πιθανόν ενός τυχαίου Σύμπαντος από τα 10⁵⁰⁶ είδη δυνητικά “υπαρχόντων” Συμπάντων. Τί να συζητάμε τώρα;

Βλέπει κανείς σ ‘αυτό το βιβλίο τις κραυγές οδύνης για το τέλος μας, το πεπερασμένο της ύπαρξης μας, αλλά επίσης ένα είδος κατανόησης του αναπόφευκτου, δηλαδή της επιστροφής μας - αφού κάνουμε τον κύκλο της ζωής μας - στη λεγόμενη “βασική” μας κατάσταση: την ανυπαρξία. Βέβαια, ανυπαρξία υλική, ανυπαρξία σε επίπεδο συνεργαζόμενων περίπου 10³⁰ πρωτονίων, νετρονίων, ηλεκτρονίων, από τα οποία “κατασκευαζόμαστε”, όχι όμως ανυπαρξία πνευματική, αν έχουμε κατορθώσει να αφήσουμε κάτι πίσω μας, να δημιουργήσουμε, και όχι απλά να είμαστε άχθος αρούρης. Όπως έλεγε ο Albert Camus: “το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές”.

Αλλά να μη σας ροκανίζω άλλο το χρόνο σας…Απολαύστε αυτό το απέριττο, μεστό, πρωτότυπο βιβλίο, που όπως γράφουν οι εμπνευσμένοι συγγραφείς (σελ. 68-69):

“θα ταξιδεύεις ήσυχα κοιτάζοντας πλανήτες

αστερισμοί θα σ’ οδηγούν σε μέρη εξωτικά

όλες οι λύπες μακριά, όλες οι αγωνίες

παρόντα μόνο τα όμορφα, τα καταπληκτικά.”

Δημήτρης Νανόπουλος

Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών

Διακεκριμένος Καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών, Πανεπιστήμιο Texas A&M, ΗΠΑ

#Ποιηση_Βικτωρ