Τετάρτη 6 Σεπτεμβρίου 2023

" R A N " - του Akira Kurosawa, του πρίγκηπα της Τέχνης


Υπάρχουν τέχνες, καλές τέχνες υψηλές και τέχνες σπουδαίες και ξεχωριστές...
Αυτές που εκτός από την ευφορία που σου δίνουν, σε κάνουν να σκέφτεσαι βαθιά, να αισθάνεσαι σημαντικός και να γίνεσαι σοφότερος...

«RAN», στα αρχαία ιαπωνικά σημαίνει  «Χάος».
Αυτό το χάος που είναι κυρίαρχο στις σχέσεις των ανθρώπων και των λαών.
Αυτό, που περιγράφουν όλοι οι συγγραφείς και οι ποιητές του κόσμου.
Αυτό, που προσπαθούν να δαμάσουν οι νομοθέτες και οι θρησκείες και να το απαλύνουν όλες οι τέχνες.
Αυτό, που περιέγραψε ο Όμηρος και όλοι οι μεγάλοι δραματουργοί και τραγωδοί
Ο Σαίξπηρ και στα τριάντα οκτώ του έργα αυτό κάνει, αυτό εκφράζει, αυτό προσπαθεί.
Μοιραία τα υλικά του θα τα εμπνευστεί από τις δεξαμενές του Ομήρου και των τραγικών των ένδοξων χρόνων της αρχαίας Ελλάδας.
Μόνο που εκεί στα μεγάλα αδιέξοδα του τέλους, είχε εφευρεθεί ο «από μηχανής θεός» και έπιανε το κόλπο, αν και πάρα πολλοί γελούσαν με αυτό...
Στα χρόνια του Σαίξπηρ, βέβαια, δεν θα μπορούσε αυτό να περάσει.
Και γι' αυτό το λόγο δεν ήξερε και ο ίδιος πως να τελειώσει πολλά έργα του. Πάντα τα έργα του ξεκινούν με μεγάλο ενδιαφέρον. Συνεχίζουν, επίσης, στο δέσιμο της υπόθεσης με δύναμη καθώς και στις ανατροπές με επιτυχία.
Οι στίχοι υπέροχοι, αλλά προς το τέλος, συνήθως αδυνατίζει η υπόθεση, μέχρι αδιαφορίας.
Όλα όμως στην τέχνη είναι χρήσιμα. Άλλωστε το ένα πατάει επάνω στο άλλο, μέσα από τις δημιουργίες των ετών και των αιώνων.
Ο σπουδαίος Άμλετ δεν θα υπήρχε, αν ο Σαίξπηρ δεν διάβαζε την Ορέστεια. Το δίλλημα του Άμλετ είναι αντιγραφή του διλλήματος του Ορέστη για την τιμή της εκδίκησης, σε όλο της το βάθος.
Χρειάστηκε το 1984 ένας γίγαντας της τέχνης να επαναλάβει το ίδιο. Αυτός όμως θα βάλει τα πράγματα σε μια διαφορετική, σωστή θέση.
Ο σκηνοθέτης Ακίρα Κουροσάβα, "κλέβει" την ιστορία του διάσημου έργου, «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ και το κάνει ταινία.
Γράφει την ιστορία μόνος του και στη θέση των τριών κοριτσιών, βάζει τρεις γιούς. Ο πατέρας, ο άρχοντας, που πάτησε πάνω στο χάος και δημιούργησε το δικό του, θέλει να κληροδοτήσει δικαιοσύνη, μέσα στην τραγική του αφέλεια!.
Όλα θυσία στο βωμό της  Εξουσίας. Οι άνθρωποι πνιγμένοι στη ματαιοδοξία. Οι σχέσεις διαπλεκόμενες και ακραίου μίσους. Κυρίαρχη η  Απληστία, η Φθορά, η Καταπίεση η έλλειψη κάθε Δικαίου.
Η Οικογένεια, η ίδια απόλυτη καταστροφή. Δεν υπάρχουν περιθώρια για επιλεκτικές αγάπες.
Η πίστη σ΄αυτήν, μοιραία υποκρισία. Το πρώτο βήμα είναι η επιβίωσή της πριν από την εξέγερση που θα ξεριζώσει συθέμελα τους θύλακές της.
Αυτά στην Ιαπωνία του μεσαίωνα. Όλοι πολεμούν εναντίον όλων, μέσα στο απόλυτο χάος. Η ιστορία όμοια με αυτή του «Βασιλιά Ληρ». Η εξέλιξη της πλοκής επίσης. Το κυνήγι των αξιών και της χαμένης συνείδησης των ανθρώπων για κάποιο φως Δικαίου, μέσα στην ανθρώπινη ζούγκλα, επίσης στην ίδια τροχιά αναζήτησης.
Όλα αριστουργηματικά στην ταινία του Κουροσάβα. Η έβδομη τέχνη υποκλίνεται ταπεινά, στον πρίγκιπα της μεγάλης σκηνοθεσίας.
Lukas και o Kopola, συμπαραγωγοί στην προηγούμενη ταινία του "Καγκεμούσα", μαζί με τον Spielberg, ζητάνε την άδεια να παρακολουθήσουν κάποια γυρίσματα και εκείνος τους επιτρέπει να κοιτάζουν ήσυχα από μακριά!).
Η ζωγραφική στην σωστή της διάσταση, σε όλα τα πλάνα, που ο ίδιος ο Κουροσάβα τα ζωγράφιζε πριν από το γύρισμα!
Τα πλούσια αισθήματα που αναβλύζουν από την αφήγηση δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο ενώ οι πολεμικές μάχες είναι απαράμιλλες, ασύγκριτες!
Οι σκηνές στην απόλυτη αισθητική! Συγκλονίζει η πλοκή... Η τέλεια αφήγηση πάνω από όλα, σε καθηλώνει και βάζει σε εγρήγορση όλο τον νου. Ο μαέστρος το γνωρίζει αυτό και συνεχίζει να σε κατευθύνει στα πιο σπάνια μονοπάτια της σκέψης. Όλες οι αισθήσεις σε εγρήγορση. Να μην χάσεις κάτι από το μεγάλο ποίημα, από τον θαυμαστό, διάλογο.
Να ζήσεις την απόλυτη συγκίνηση, τον ενθουσιασμό της μεγάλης ανθρώπινης δημιουργίας.
Περνάνε οι στιγμές. Όσο και να επιθυμείς να τις συγκρατήσεις, αυτές περνούν και σε ταξιδεύουν αλλού, ακόμη πιο βαθειά στα απόκρυφα του ανθρώπινου...χάους.
Το ενδιαφέρον και ο προβληματισμός παραμένουν αμείωτα μέχρι το τελευταίο καρέ...

Το τελευταίο καρέ!... Το μεγάλο ζητούμενο…
Τι θα γίνει στο τέλος; Πως θα τελειώσει;
Στον «Βασιληά Ληρ» ξέρουμε το τέλος, Εδώ;
Εδώ δεν μιλάει ο Σαίξπηρ πια, αλλά ο Κουροσάβα.
Αυτός, σε μακρινό πλάνο και με τον ήχο από ελάχιστες επαναλαμβανόμενες μουσικές νότες, θα μας δείξει την κατάληξη του ανθρώπου. Του κάθε ανθρώπου. Του κάθε θύματος των πόνων της ζωής και της δημιουργίας.
Ο κόμπος που θα αισθανθείς, το ανατρίχιασμα που θα σε κυριεύσει, ο θαυμασμός για την σπουδαία σκέψη, θα χαραχθούν για πάντα μέσα σου, ψιθυρίζοντας πως για κάτι τέτοια αξίζει να ζεις...
Κι όμως, μιλάμε για την απόλυτη περιγραφή του χάους, της ύπαρξης των ανθρώπων...

Μιλάμε για τον μεγάλο Ακίρα Κουροσάβα και το αιώνιο  RAN !...
Σεβασμός!...

Δημήτρης Βίκτωρ


                                     http://www.youtube.com/watch?v=AbbfDntoRRk

                   

 



Ο Δ. Βίκτωρ στο σήμα του AKIRA KUROSAWA
(Kamakura - Japan)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου