" ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ' --- Βιτριολήςς

" ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΑ ΦΩΤΑ " --- Ποίημσ - Σύνθεση: Δημήτρης Βίκτωρ

" ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΑ ΦΩΤΑ " - Ποίημα του Δημήτρη Βίκτωρ

Οι Φιλόζωοι των Χριστουγέννων

Έρχονται τα Χριστούγεννα και οι φιλόζωοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ξεχύνονται στους... Nαούς των Kρεοπωλείων και στη Μητρόπολη της Βαρβακείου, για να διαλέξουν αρνάκια, γουρουνάκια. γαλοπούλες και άλλα σφαγμένα σφαχτά, γιατί θα πεινάσουν απ’ τη χαρά τους, λόγω της γέννησης εκείνου του παιδιού!

(Τα σκυλάκια και τα γατάκια τα αποφεύγουν γιατί έχουν σκληρό κρέας, λέει!)

Οι φιλόζωοι!... Πολύ συγκινητικό!...

ΠΕΡΙ ΘΑΥΜΑΣΤΩΝ ΤΟΥ ΨΕΥΤΙΚΟΥ

«Όσο πιο ψεύτικο είναι κάτι, τόσο περισσότερους οπαδούς και θαυμαστές έχει»

Όσο πιο ψεύτικο είναι κάτι, τόσο πιο τέλεια προσαρμόζεται στα γούστα της μάζας. Το ψεύτικο είναι εύκαμπτο: κόβεται και ράβεται πάνω στις πιο πρόχειρες επιθυμίες, στις πιο χονδροκομμένες φαντασιώσεις. Η αλήθεια αντιστέκεται, δεν δέχεται εύκολα να παραμορφωθεί για να γίνει αρεστή. Γι’ αυτό και συχνά μένει χωρίς κοινό.

Το ψεύτικο, αντίθετα, γεννιέται ήδη ως προϊόν: υπολογίζει εντυπώσεις, συναισθήματα, ανάγκη ταύτισης. Όσο πιο πλήρως υπηρετεί αυτή τη λογική, τόσο πιο πολύ πληθαίνουν οι οπαδοί και οι θαυμαστές του.

Το ψεύτικο λειτουργεί ως παρακαμπτήριος της ευθύνης. Η αλήθεια απαιτεί από τον άνθρωπο να δει τον εαυτό του χωρίς μακιγιάζ, να αναγνωρίσει ενοχές, μικρότητες, δειλίες. Το ψεύτικο του προσφέρει χάρη χωρίς κρίση: του λέει ότι είναι ήδη αρκετός, ότι φταίνε πάντα οι άλλοι, ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει, μόνο να πιστέψει. Αυτή η απαλλαγή από την αυτοκριτική είναι αφόρητα ελκυστική.

Οι άνθρωποι δεν γίνονται οπαδοί επειδή πείστηκαν από επιχειρήματα, αλλά επειδή βρήκαν μια ιδέα που τους δικαιώνει εκ των προτέρων. Όσο πιο ψεύτικη η ιδέα, τόσο πιο γενναιόδωρα μοιράζει αυτή τη φτηνή δικαίωση.

Κάθε ψεύτικο κατασκεύασμα υπόσχεται απλότητα εκεί όπου η πραγματικότητα είναι σύνθετη. Προσφέρει καθαρές εξηγήσεις, μονοδιάστατους ενόχους, συνταγές για σωτηρία.

Η αλήθεια είναι γεμάτη αποχρώσεις, αντιφάσεις, γκρίζες ζώνες. Η μάζα δεν έχει υπομονή για αυτή την πολυπλοκότητα· θέλει γρήγορα σχήματα που να χωρούν σε συνθήματα, σε εικόνες, σε «μικρές δόσεις» νοήματος.

Το ψεύτικο θριαμβεύει επειδή μπορεί να συμπυκνωθεί χωρίς να χάσει τίποτε – διότι δεν είχε από την αρχή βάθος. Όσο πιο επίπεδο είναι το περιεχόμενο, τόσο πιο εύκολα διαδίδεται.

Το ψεύτικο είναι από τη φύση του θεατρικό. Χρειάζεται σκηνή, φώτα, εντυπωσιασμό. Τρέφεται από ρόλους, σύμβολα, αφηγήματα που αγγίζουν το ένστικτο και παρακάμπτουν τη σκέψη.

Η αλήθεια δεν έχει ανάγκη το θέαμα· συχνά εμφανίζεται άχαρη, ασκητική, χωρίς στολισμούς. Η μάζα εκπαιδεύεται να πιστεύει μόνο ό,τι λάμπει, το ψεύτικο αποκτά προβάδισμα. Μετατρέπεται σε παράσταση, σε μάρκα, σε ταυτότητα. Ο θαυμαστής δεν προσκυνά ένα περιεχόμενο, αλλά ένα στιλιζαρισμένο είδωλο. Όσο πιο ψεύτικο το είδωλο, τόσο πιο ελεύθερο είναι να φορέσει πάνω του τις προβολές όλων.

Το ψεύτικο, τέλος, προσφέρει αυτό που η αλήθεια σπάνια υπόσχεται: αίσθηση συμμετοχής σε κάτι μεγάλο. Ο οπαδός δεν αντέχει τη μοναξιά της ατομικής κρίσης· ζητά να ανήκει σε πλήθος, να μοιράζεται συνθήματα, να χάνεται σε μια κοινή πίστη.

Η αλήθεια ζητά από τον άνθρωπο να σταθεί μόνος απέναντι στον εαυτό του και στον κόσμο. Το ψεύτικο του λέει, «έλα μαζί μας, εδώ δεν θα χρειαστεί να σκεφτείς, μόνο να χειροκροτείς».

Όσο πιο ψεύτικο είναι κάτι, τόσο πιο εύκολα μετατρέπεται σε καταφύγιο για όσους τρέμουν την ελευθερία τους.

Γι’ αυτό και μετρά τους θιασώτες του όχι σε βάθος, αλλά σε αριθμούς.

Δημήτρης Βίκτωρ

Το Πένθος ως Δάσκαλος της Ύπαρξης

«Το πένθος είναι η αφόρητη πληγή που μας διδάσκει το μέτρο της αξιοπρέπειας, της λογικής, της αγάπης.»

Το πένθος δεν είναι παρά η αναπόδραστη συνθήκη της ανθρώπινης μοίρας. Κανείς δεν το διαλέγει, και κανείς δεν το αποφεύγει. Όπως ο πόνος του σώματος δείχνει το όριο της ύλης, έτσι και ο πόνος της ψυχής δείχνει το όριο της καρδιάς. Το πένθος μας φανερώνει το μέτρο: ότι τίποτε δεν ανήκει ολοκληρωτικά σε εμάς, όλα είναι δανεικά, ότι οι δεσμοί που πλέξαμε είναι θνητοί, όπως και εμείς οι ίδιοι. Σε αυτή την αποδοχή δεν υπάρχει παραίτηση· υπάρχει αξιοπρέπεια. Διότι το μεγαλείο του ανθρώπου δεν είναι να νικήσει τον θάνατο, αλλά να σταθεί όρθιος μπροστά του, χωρίς κραυγές, χωρίς υπερβολές, με εκείνη τη σιωπηλή λογική που δαμάζει την τρικυμία.

Κι όμως, το πένθος δεν είναι μόνο σιωπή. Είναι και κραυγή, είναι και παραλήρημα, είναι και τρέλα. Από την πληγή αυτή ξεπηδά η αγάπη σε όλο της το βάθος. Μόνο όταν χάνεις, κατανοείς τι κράτησες. Μόνο όταν απομένεις μόνος, καταλαβαίνεις πόσο βαθιά έζησες με τον άλλον. Το πένθος είναι η αφόρητη άβυσσος, αλλά και η γόνιμη γη· εκεί όπου η ψυχή δοκιμάζεται, εκεί σμιλεύεται μια δύναμη που ούτε ήξερε ότι διαθέτει. Όποιος δεν λύγισε στο πένθος, δεν γνώρισε ποτέ το ύψος της ίδιας του της ύπαρξης.

Ωστόσο, ας μιλήσουμε και για την υποκρισία. Πόσες φορές το πένθος δεν μετατρέπεται σε θέαμα; Σε κοινωνικό καθήκον; Σε μια πομπώδη επίδειξη δακρύων, στεφανιών και μνημοσύνων, που δεν έχουν καμία σχέση με την αλήθεια της ψυχής; Τότε το πένθος γίνεται ψεύδος: μια μάσκα που φοριέται για τα μάτια των άλλων, μια υποχρέωση που χάνει το ουσιώδες του βάρος. Αυτό το πένθος είναι κενό, στείρο, άψυχο. Είναι ο θάνατος της αλήθειας μέσα στη ζωή.

Μα το γνήσιο πένθος είναι άλλο: είναι εκείνο που δεν χρειάζεται θεατές· είναι η μυστική συνομιλία του ανθρώπου με την απουσία. Αυτό το πένθος δεν εξευτελίζει, δεν προσποιείται· φλέγει, καίει, αλλά και ανυψώνει. Διότι μόνο εκεί, στην έρημο της καρδιάς, ο άνθρωπος μπορεί να καταλάβει ότι το μεγαλείο του δεν βρίσκεται στο να κρύψει τον πόνο του, ούτε στο να τον επιδεικνύει, αλλά στο να τον μεταμορφώσει σε γνώση, σε αγάπη, σε αξιοπρέπεια, σε δύναμη.

Το πένθος είναι πληγή που δεν κλείνει.
Κι όμως, ακριβώς επειδή δεν κλείνει, γίνεται η πιο βαθιά δίοδος προς την αλήθεια. Δίχως αυτό, θα ζούσαμε επιφανειακά, θα αγαπούσαμε ρηχά, θα παραιτούμασταν από την αναζήτηση του νοήματος.
Το πένθος, στοιχείο της φύσης, μάς διδάσκει πως η ζωή είναι τραγική.
Αυτή η τραγικότητα είναι και η μόνη της δόξα.
Κι εμείς, όντα τραγικά γιατί γνωρίζουμε από ενωρίς για  το επερχόμενο τέλος, δεμένοι σε αυτήν την δόξα...

Δημήτρης Βίκτωρ

Περί σκοπού...

«Είμαστε τόσο ασήμαντοι χωρίς σκοπό. Μόνο η αγάπη υποφέρεται· το κυνήγι της, δηλαδή»

Η ύπαρξη, όταν απογυμνωθεί από σκοπό, μοιάζει με μια σιωπηλή έκταση άνευ νοήματος· ένα τοπίο όπου η ψυχή περιπλανιέται χωρίς προσανατολισμό. Ο άνθρωπος, όντας συνειδητός της περατότητάς του, δεν μπορεί να αρκεστεί στο τυχαίο ή στο απλώς βιολογικό. Αναζητά κάτι που να δικαιολογεί το βάρος της επίγνωσης, μια κατεύθυνση που να μετατρέπει το ασήμαντο της καθημερινής ύπαρξης σε συμμετοχή στο όλον. Χωρίς σκοπό, κάθε πράξη καταντά μηχανική, κάθε απόλαυση πρόσκαιρη, κάθε σκέψη μια αντανάκλαση στο κενό. Ο σκοπός δεν είναι εξωτερική εντολή ούτε επιβεβλημένος στόχος· είναι η ίδια η αίσθηση ότι το Είναι βαδίζει προς κάπου, ότι ο πόνος και η προσπάθεια αποκτούν μέτρο και αξία.

Κι όμως, ο μοναδικός σκοπός που αντέχει στην αποσύνθεση των πάντων είναι εκείνος που πηγάζει από την αγάπη. Η αγάπη δεν υπόσχεται λύτρωση· δεν είναι καταφύγιο, αλλά δοκιμασία. Είναι το μόνο πάθος που ο άνθρωπος αποδέχεται να υπομείνει γνωρίζοντας πως θα τον πληγώσει. Επειδή μόνον εκεί, μέσα στο κυνήγι της, αναπνέει αληθινά. Η αγάπη είναι ο αγώνας του πνεύματος να υπερβεί τα όριά του μέσα από έναν άλλον, είναι η παραδοχή της ευθραυστότητας ως δρόμου προς το μεγαλείο. Δεν υποφέρεται η αγάπη καθαυτή, αλλά το αδιάκοπο της αναζήτησής της, η φλόγα που δεν σβήνει ποτέ, επειδή χωρίς αυτήν το Είναι χάνει τον παλμό του.

Ο άνθρωπος που δεν αγαπά ή δεν κυνηγά την αγάπη, βυθίζεται στην αδράνεια μιας ύπαρξης χωρίς πυρήνα. Μα εκείνος που την αναζητά, ακόμη κι αν την χάνει, δημιουργεί. Η αγάπη τον καθιστά ικανό να υπερβεί τον φόβο, να γεννήσει αξίες εκεί που δεν υπάρχουν, να σταθεί μόνος του απέναντι στο χάος και να πει: “Ναι, θα συνεχίσω”. Αυτή η αγάπη δεν είναι ρομαντική, ούτε τρυφερή· είναι δαιμονική, φλογερή, πηγή ζωής και καταστροφής. Είναι το ίδιο το πάθος της ύπαρξης να δημιουργεί νόημα. Όποιος τολμά να την κυνηγήσει, μαθαίνει ότι δεν είναι η κατοχή αλλά το κυνήγι που σώζει. Όχι το τέλος, αλλά η πορεία, όχι η ηρεμία, αλλά η φωτιά που καίει μέσα στο αδιάκοπο της προσπάθειας.

Έτσι, μέσα από την αγάπη –όχι ως συναίσθημα αλλά ως δημιουργική ένταση– ο άνθρωπος αρνείται τη μηδαμινότητά του. Γίνεται ο ίδιος σκοπός, το ίδιο το νόημα που αναζητούσε. Στην αγάπη, η ζωή παύει να είναι κάτι που πρέπει να αντέξει· γίνεται κάτι που αξίζει να καεί.

Δημήτρης Βίκτωρ

#Ποιηση_Βικτωρ