Περί Αντοχής

«Η αντοχή είναι το σημαντικό. Αν δεν αντέχεις δεν έχεις σημασία, δεν εμπνέεις, δεν κάνεις ιστορία»

Η αντοχή, στην πιο καθαρή της μορφή, είναι ένας εσωτερικός άξονας που κρατά την ύπαρξη σταθερή μέσα στον κυματισμό της ζωής. Δεν είναι μια στιγμιαία πράξη, αλλά ένας τρόπος ύπαρξης που επιτρέπει στον άνθρωπο να διατηρεί την ψυχική του γαλήνη απέναντι στις δυσκολίες, να μην παρασύρεται από την τυχαιότητα των γεγονότων και να μένει πιστός σε αυτό που θεωρεί σωστό και αληθινό. Είναι η δύναμη που μας επιτρέπει να σταθούμε αγέρωχοι μπροστά στο αναπόφευκτο, να βλέπουμε τον πόνο χωρίς να υποκύπτουμε σε αυτόν, να επιλέγουμε τη λογική και την αρετή ακόμη και όταν όλα γύρω μας ωθούν προς την παραίτηση. Στο βάθος, η αντοχή είναι μια ιδιαίτερη μορφή ελευθερίας: η ικανότητα να ορίζουμε τη στάση μας απέναντι σε ό,τι δεν μπορούμε να αλλάξουμε.

Όμως η αντοχή δεν εξαντλείται σε αυτή την ήρεμη, γειωμένη σταθερότητα. Κάποια στιγμή η ίδια αυτή δύναμη αποκτά πιο έντονη, σχεδόν δραματική διάσταση. Μετατρέπεται από καρτερικότητα σε πυρωμένη δημιουργική ένταση. Η ζωή είναι αγώνας και, μέσα σε αυτόν τον αγώνα, μόνο όσοι αντέχουν πραγματικά μπορούν να υπερβούν τον μέσο άνθρωπο. Η αντοχή γίνεται πλέον το μέσο με το οποίο υπερφυτεύουμε τον εαυτό μας στο έδαφος της δοκιμασίας για να αναδυθούμε πιο δυνατοί, πιο ελεύθεροι, πιο ικανοί να δώσουμε μορφή σε ό,τι μας καλεί από το βάθος της ύπαρξής μας. Δεν αρκεί να υπομένεις∙ πρέπει να χρησιμοποιείς την ίδια την πίεση του πόνου σαν σφυρί που σμιλεύει τη μορφή σου.

Ο άνθρωπος που αντέχει σε αυτό το δεύτερο, πιο ορμητικό επίπεδο, δεν είναι παθητικός. Γίνεται δημιουργός της μοίρας του, κάποιος που δεν υποφέρει απλώς αλλά μεταμορφώνει την εμπειρία του πόνου σε ύπαρξη που εμπνέει. Το βάρος που για πολλούς είναι κατάρρευση, γι’ αυτόν γίνεται θεμέλιο. Εκείνος που αξιοποιεί τις πληγές για να χτίσει, αυτός που σηκώνεται ξανά και ξανά χωρίς να χάνει την εσωτερική του φλόγα, αγγίζει τα όρια του ανθρώπου που ξεπερνά τον ίδιο του τον εαυτό και χαράζει σημάδι στον κόσμο χωρίς να χρειάζεται να το διακηρύξει.

Κι έτσι το απόφθεγμα αποκτά πλήρες νόημα: αν δεν αντέχεις, δεν αφήνεις ίχνος. Όσοι λυγίζουν και αποσύρονται παραμένουν στα περιθώρια της ανθρώπινης ιστορίας, σιωπηλοί, σχεδόν άυλοι. Όσοι όμως επιμένουν, όσοι συνεχίζουν ακόμη και όταν ο πόνος μοιάζει απόλυτος, γράφουν την πορεία τους με χαρακτήρα που δεν ξεθωριάζει. Η αντοχή γίνεται τότε όχι απλώς αρετή, αλλά η ίδια η προϋπόθεση της δημιουργίας, της έμπνευσης και της αθανασίας.

Δημήτρης Βίκτωρ