Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2023

"ΑΥΓΟ ΦΙΔΙΟΥ --- ( Νυρεμβέργη - 2) - Ποίημα και Απαγγελία: Δημήτρης Βί...

"ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗ-1" --- "NUREMBERG-1"- Ποίημα: Δ. Βίκτωρ - Απαγγελία: Κατερίν...

"ΑΥΓΟ ΦΙΔΙΟΥ" --- ( Νυρεμβέργη - 2) - Ποίημα: Δημήτρης Βίκτωρ - Απαγγε...

Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2023

"ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ" --------- Ποίημα και Απαγγελία: Δημήτρης Βίκτωρ

26 Οκτωβρίου


 

"ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ" ------- - Ποίημα: Δημήτρης Βίκτωρ

Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2023

Δημήτρης Νανόπουλος: «Το Σύμπαν δεν… συνωμοτεί»


Ανήκει στην ελίτ των εξαιρετικών επιστημόνων παγκοσμίως. Η δουλειά του είναι συναρπαστική και απαιτητική. Και παρά το ότι ψάχνει διαρκώς για απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την υφή, την προέλευση και την εξέλιξη του Σύμπαντος, ο Δημήτρης Νανόπουλος δεν ζει αποκλειστικά στη σφαίρα της επιστήμης.

Μιλά με πάθος για τα κακώς κείμενα, καταδικάζει τις φρικαλεότητες στη Γάζα, παραδέχεται πως η Ελλάδα δεν έχει να προσφέρει όσα το εξωτερικό σε ταλαντούχους νέους που τώρα ξεκινούν την καριέρα τους και πάνω απ' όλα, όταν αναφέρεται στη μεγάλη του αγάπη, τη Φυσική, χρησιμοποιεί λόγο τόσο κατανοητό που κάνει και τον πιο αδαή να την κατανοήσει και... αβίαστα να τη θαυμάσει.

Ο επόμενος -ίσως- διευθυντής του CERN, μια μέρα πριν από την ομιλία του στο Νεώριο Μόρο μίλησε στα "Χανιώτικα νέα" για τη Φυσική, το Σύμπαν και την... ανθρώπινη βλακεία.

"Δεμένος" από μικρός σε μια μοίρα που τον "τραβούσε" πάντα προς το συγκεκριμένο επάγγελμα, δεν θεωρεί ότι δουλεύει, αλλά πώς κάνει καθημερινά το αγαπημένο του χόμπι. Και σπεύδει να τονίσει πως η επιτυχία, σε κάθε τομέα είναι περισσότερο σκληρή δουλειά και ιδρώτας, παρά "άστρο" και τύχη.

Η "προϋπόθεση" για να έρθει κάποιος στην αυριανή εκδήλωση και να συμμετέχει σε πειράματα φυσικής είναι να είναι από 9-99 χρόνων. Η φυσική είναι τελικά όσο δύσκολη την παρουσιάζουν οι δάσκαλοι ή είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας και έτσι πρέπει να την αντιμετωπίζουμε;

Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η Φυσική παρουσιάζει οπωσδήποτε κάποια δυσκολία, όπως δυσκολίες έχουν όλα τα πράγματα. Από την άλλη πλευρά είναι ζήτημα αγωγής του τι διαβάζουμε, του πώς διαβάζουμε και το κατά πόσο οι δάσκαλοι μάς κάνουν να αγαπήσουμε αυτό το μάθημα που λέγεται Φυσική.

Το κατά πόσον μας βοηθούν να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. «Οι ρίζες είναι πικρές, οι καρποί είναι γλυκείς», έλεγε ο Αριστοτέλης.

Για να γευτούμε τους καρπούς της Φυσικής πρέπει να κοπιάσουμε. Και πρέπει ο δάσκαλος να βοηθά. Αυτό όμως συμβαίνει με όλα τα μαθήματα.

Καλό θα ήταν και η Πολιτεία και η οικογένεια, όλος ο κοινωνικός ιστός να έχουν καλύτερη γνώση για το τι ακριβώς είναι η Φυσική. Δεν εννοώ βέβαια να γίνουν όλοι φυσικοί. Αλλά σκεφτείτε: όλοι σχεδόν γνωρίζουν τι έλεγαν οι αρχαίοι, μαθαίνουν ιστορία. Το ίδιο πρέπει να γίνεται και με τη Φυσική.

«Ζούμε σε έναν κόσμο με πάρα πολλά σύμπαντα. Ζούμε επίσης σε 10 διαστάσεις αλλά δεν το αντιλαμβανόμαστε», έχετε πει. Γιατί οι νόμοι της Φυσικής, τα φυσικά φαινόμενα είναι τόσο δύσκολο να τα αντιληφθούμε; Τι είναι εκείνο που περιορίζει την "ορατότητα" της αντίληψης των περισσοτέρων ανθρώπων;

Υπάρχουν πολλά σύμπαντα. Δεν είναι ακόμα αποδεδειγμένο στον βαθμό για παράδειγμα που έχει αποδειχτεί η ύπαρξη του σωματιδίου του Χιγκς, αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουν.

Ο τρόπος που αυτές οι διαστάσεις συρρικνώνονται ή μαζεύονται σαν "κουβαράκι", το σχήμα που παίρνουν, μάς οδηγεί στην κατανόηση των Φυσικών Νόμων που διέπουν κάθε σύμπαν.

Το σύμπαν μας, έχει τους Φυσικούς Νόμους που ξέρουμε. Εκείνο που είναι εξαιρετικά σημαντικό είναι ότι κάθε Νόμος είναι απόρροια του πώς συρρικνώθηκαν οι έξτρα διαστάσεις που εμείς μπορεί να μην βλέπουμε, ωστόσο όμως υπάρχουν. Και θα σας το εξηγήσω με ένα παράδειγμα: αν έχω ένα σκοινί στο δωμάτιό μου και παίζω με αυτό, από τις ταλαντώσεις του σχηματίζονται διάφορα κύματα.

Αν τώρα δέσω το σκοινί, τα κύματα που θα σχηματιστούν θα είναι πολύ διαφορετικά, θα είναι συγκεκριμένα. Αν λοιπόν υπάρχουν "σύνορα" σε κάθε χώρο, τα κύματα που θα προκύπτουν θα έχουν άμεση σχέση με τον σχηματισμό των σωματιδίων, της μάζας, κ.λπ..

Εχουμε λοιπόν, για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα απάντηση για το πώς προκύπτουν οι Νόμοι της Φυσικής. Είναι ο εγκλωβισμός που δίνει τους Νόμους.

Αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Χρειάζεται εγκλωβισμός για να έχουμε νόμους. Μπορεί να μετατεθεί και σε άλλους τομείς αυτό, εκτός από τη φυσική;

Φυσικά. Ισχύει παντού!

«Δεν του καίγεται καρφάκι του σύμπαντος για εμάς». Το δανείζομαι από παλιότερη συνέντευξή σας. Στην πραγματικότητα τι σημαίνει αυτό; Οτι όποια και να είναι η δική μας αντιμετώπιση απέναντι στα πράγματα, απέναντι στον πλανήτη και κατά συνέπεια και στο σύμπαν, η εξέλιξη των πραγμάτων θα είναι η ίδια;

Είναι μια άλλη έκφραση της θέσης του παραλόγου του Καμύ. Πρέπει να απελευθερωθούμε από αυτά, από θεωρίες που θέλουν το σύμπαν να... εμπλέκεται στα ανθρώπινα. Οι συνθήκες πάνω στη γη είναι τυχαίες. Εμείς είμαστε που προσπαθούμε να βρούμε σκοπούς στο Σύμπαν. Στην πραγματικότητα τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Υπάρχει το σύμπαν, υπάρχουμε και εμείς.

«Δηλαδή το Σύμπαν δεν συνωμοτεί για μας;» ρωτώ χρησιμοποιώντας την πασίγνωστη ρήση του Κοέλο -με την οποία ποτέ δεν συμφώνησα, ωστόσο διαρκώς ακούω να επαναλαμβάνεται.

«Το σύμπαν ποτέ δεν έχει συνωμοτήσει, και ούτε πρόκειται», απαντά αφοπλιστικά ο Δ. Νανόπουλος.

«Οσα συμβαίνουν σήμερα γύρω μας, έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο. Οι βομβαρδισμοί στη Γάζα δεν έχουν να κάνουν με το σύμπαν, έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο.

Όλα όσα μας αγγίζουν είναι έργα ανθρώπινα.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως επειδή δεν καίγεται καρφάκι του σύμπαντος για εμάς, ότι πρέπει να λειτουργούμε με τρόπους καταστροφικούς προς αυτό. Η συμπεριφορά μας ορίζει και το μέλλον μας».

Τι είναι εκείνο που σας "τράβηξε" στην Φυσική; Πώς αποφασίσατε να ακολουθήσετε αυτό τον δρόμο;

Μέχρι τα 20 μου χρόνια δεν καταλάβαινα γιατί με ρωτούν τι ήθελα να κάνω μεγαλώνοντας. Πάντα θεωρούσα αυτονόητο πως θα ασχοληθώ με τη Φυσική. Από μικρός είχα ανησυχία να καταλάβω τί γίνεται γύρω μου, πώς λειτουργεί ο κόσμος. Τις απαντήσεις τις βρήκα στη Φυσική. Για μένα η Φυσική ήταν πάντοτε μονόδρομος.

Είστε ανάμεσα στους 5, 10 καλύτερους επιστήμονες παγκοσμίως. Έχετε προταθεί και είναι πολύ πιθανό να είστε ο επόμενος διευθυντής του CERN. Τι βαρύτητα έχει όλο αυτό στον τρόπο που δουλεύετε σήμερα και τι χρειάζεται τελικά για να μπορέσει κάποιος να διακριθεί σε τέτοιο βαθμό; Ο επιστήμονας "γεννιέται" ή γίνεται με πολύ διάβασμα και κόπο;

Οι διακρίσεις είναι ευχάριστα και ωραία πράγματα.

Ο Αϊνστάιν έλεγε ότι είναι 5% έμπνευση και 95% ιδρώτας. Πρέπει να έχεις το μεράκι ή το δαιμόνιο ή και την τρέλα, για να προχωρήσεις μπροστά. Γιατί από τους τρελούς πάει ο κόσμος μπροστά. Χρειάζεται ένα πέταγμα μυαλού για να προχωρήσει πραγματικά κάτι.

Με αυτή την έννοια θέλει πάρα πολλή δουλειά, πάρα πολλή όρεξη και ενθουσιασμό για να πετύχει κανείς. Θέλει -επιμένω- αυτό που λέω "τρέλα".

Από την άλλη πλευρά, η ευχαρίστηση που αντλώ από αυτό είναι απίστευτη. Με κάνει και νιώθω νέος. Ο Μαγιακόφσκι έλεγε «δεν έχω καμία άσπρη τρίχα στην καρδιά μου».

Κάπως έτσι νιώθω και εγώ με τη Φυσική, αισθάνομαι νέος. Είναι η χαρά που μου δίνει η έρευνα και η αγάπη που νιώθω για αυτήν.

Γιατί θέλουμε να εξηγήσουμε τον κόσμο; Γιατί θέλουμε να μάθουμε τα πάντα για το πώς δημιουργήθηκε ο πλανήτης, η ζωή σε αυτόν; Έχει να κάνει με την εγγενή περιέργεια του ανθρώπου ή φοβόμαστε και λίγο το μέλλον και αναζητούμε γνώσεις από το παρελθόν;

«Ο άνθρωπος του ειδέναι ορέγεται» έλεγε ο Αριστοτέλης. Δεν υπάρχει ιερότερο πρόβλημα που να μην θέλει κάποιος να καταλάβει, από τους μηχανισμούς της φύσης.

Δεν είναι μόνο μια ομάδα μυστών που νιώθει την ανάγκη να μάθει για τη φύση. Όλοι μας το θέλουμε αυτό. Και είμαστε τυχεροί γιατί στην εποχή μας καταλαβαίνουμε πώς προκύπτουν οι νόμοι, πώς λειτουργεί το σύμπαν.

Υπάρχει κάτι άλλο, πιο βαθύ, που να συνεπαίρνει το ανθρώπινο μυαλό περισσότερο από αυτό; Επί 10.000 χρόνια προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε τις λειτουργίες της φύσης. Αυτό έψαχνε να απαντήσει ο Θαλής, αυτό έψαχνε να απαντήσει ο Ηράκλειτος και τόσοι άλλοι. Σήμερα έχουμε φτάσει πολύ μακριά.

Μέσα μου πιστεύω πως έχουμε κάνει τόση πρόοδο, που πλέον βλέπουμε τον προορισμό. Ξέρουμε πια πού πηγαίνουμε.

Πόσο κοντά είμαστε στη "θεωρία των Πάντων"; Μπορεί η ζωή, ό,τι μας περιτριγυρίζει να συμπυκνωθεί σε μια και μόνη θεωρία;

Γνωρίζουμε πώς χτίζεται ο κόσμος, ποια είναι τα πιο βασικά συστατικά, πώς εμφανίζονται οι δυνάμεις, οπότε υπό αυτή την έννοια, φυσικά μπορεί να υπάρξει μια "θεωρία των πάντων".

Πιθανώς να πάρει καιρό για να μορφοποιηθεί απόλυτα, αλλά "ναι" μπορεί να υπάρξει. Η γενιά μας είναι πολύ τυχερή γιατί όλα όσα προσπαθούσαν τόσοι επιστήμονες να εξηγήσουν, ο Αϊνστάιν, οι προγενέστεροι του, τώρα αρχίζουν και γίνονται ξεκάθαρα.

Πλέον "ωρίμασε το φρούτο" και έχουμε αποτελέσματα, έχουμε εικόνα. Έχοντας κάνει πειραματικές ανακαλύψεις βοηθηθήκαμε ώστε να έχουμε καθαρό προορισμό.

Είστε Ελληνας και κάνατε καριέρα στο εξωτερικό. Πολλοί Ελληνες σήμερα (αλλά και παλιότερα) έφευγαν από τη χώρα για να μπορέσουν να διακριθούν. Σήμερα θα λέγατε σε κάποιο από τα παιδιά εδώ, που σπουδάζουν και ψάχνουν εναγωνίως για δουλειά να μείνουν στη χώρα ή να φύγουν στο εξωτερικό;

Υποτίθεται πως πρέπει να τους λέμε να μένουνε στη χώρα, αλλά κατά τη γνώμη μου παιδιά – ταλέντα θα ήταν κρίμα να μείνουνε εδώ. Η Ελλάδα δεν είναι περιφραγμένο αμπέλι, οι Ελληνες είναι παντού.

Δεν με νοιάζει αν είναι επιστήμονες ή καλλιτέχνες ή επιχειρηματίες, οι Ελληνες έχουμε την τρέλα ανέκαθεν να ταξιδεύουμε αλλά να διατηρούμε παράλληλα την ελληνικότητά μας. Ταξιδεύουμε και διαπρέπουμε. Αν εγώ είχα ένα παιδί, όχι, δεν θα το κράταγα εδώ. Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν εννοώ "φεύγω και ρίχνω μαύρη πέτρα πίσω μου".

Οι Έλληνες του εξωτερικού στην πλειονότητά μας γυρνάμε πίσω στη χώρα μας, κάνουμε πράγματα για τη χώρα μας, έχουμε στενές σχέσεις με την χώρα μας.

Ο Αϊνστάιν είχε πει κάτι ενδιαφέρον: «Δύο πράγματα είναι άπειρα, το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία. Και για το σύμπαν δεν είμαι απόλυτα σίγουρος...». Στην καθημερινότητά σας, διαπιστώνετε πως τελικά η ανθρώπινη βλακεία είναι άπειρη; Και αν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό; Ο άνθρωπος τελικά δεν μπορεί να μάθει; Να διδαχτεί από τα λάθη του και να γίνει καλύτερος;

Και μάλιστα είχε προσθέσει πως ο ορισμός του βλάκα είναι "εκείνος που κάνει το ίδιο λάθος κάθε φορά, περιμένοντας κάθε φορά να αλλάξει το αποτέλεσμα".

Το χειρότερο με τους βλάκες, είναι πως δεν καταλαβαίνουν πως είναι βλάκες. Ολοι κάνουμε βλακείες. Είναι τελείως ανθρώπινο.

Ωστόσο σημασία έχει να καταλάβουμε ότι κάναμε βλακεία, να το αναγνωρίσουμε, να ζητήσουμε συγγνώμη και να τη διορθώσουμε.

Ε, λοιπόν οι βλάκες δεν λειτουργούν έτσι. Σημασία έχει να καταλαβαίνεις τη βλακεία. Αυτή είναι η διαφορά του βλάκα και του γνωστικού.

Η διαφορά είναι να καταλαβαίνεις. Το πρόβλημα είναι όταν δεν μπορείς καν να καταλάβεις ότι έκανες βλακεία...

Και στην εποχή μας η βλακεία είναι αήττητη...

Ζούμε σε μια εποχή έντονων αναταραχών λόγω της παγκοσμιοποίησης. Οι περισσότεροι δεν θέλουν να καταλάβουν τα αυτονόητα.

Κάθε τομέας της ανθρώπινης δραστηριότητας πλήττεται από αναταραχές. Οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά.

Είπα πριν για τη Γάζα. Κάθε φορά που ακούω ειδήσεις γίνομαι έξω φρενών. Μα είναι δυνατόν; Θα έπρεπε για πολλά να έχουμε ξεσηκωθεί, να έχουμε φωνάξει.

Και όμως μετά από λίγο παρασυρόμαστε από τη δουλειά μας την καθημερινότητά μας.

Ντρέπομαι που το λέω. Όμως πρέπει να γίνουμε πιο απαιτητικοί, πιο μαχητικοί. Να μην «βολευόμαστε»....



 Ο Δημήτρης Νανόπουλος για το ΑΝΘΡΩΠΟΣ & ΧΡΟΝΟΣ

Η έννοια του χρόνου απασχολεί τον άνθρωπο από τότε που υπάρχει… Οι πρώτοι άνθρωποι ένιωθαν τη μεταβολή μέσα τους και γύρω τους, μέρα-νύχτα, ας πούμε, και πρέπει να είχαν αντιληφθεί, έστω και πολύ απλοϊκά, ότι πέρα από τον χώρο που βρίσκονται και κινούνται, υπάρχει και μια άλλη διάσταση, ο χρόνος που χαρακτηρίζει τις μεταβολές.

Από τότε η έννοια του χρόνου ταλανίζει τον άνθρωπο.
Η παρούσα μελέτη-πραγματεία-ποίηση “Άνθρωπος και Χρόνος” από την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και τον Δημήτρη Βίκτωρ, είναι μια εξόχως ευρηματική προσπάθεια για την κατανόηση της έννοιας του χρόνου στηριζόμενη όχι μόνο σε λογοτεχνικό-φιλοσοφική θεώρηση αλλά και κοσμολογική!
Οι συγγραφείς δεν αρκούνται σε απλή παράθεση των προσωπικών τους αναζητήσεων και αγωνιών, αλλά χρησιμοποιούν και αστροφυσικό-κοσμολογικά ευρήματα για να τεκμηριώσουν τις απόψεις τους. Λένε, πολύ σωστά κάπου:

“Ξέρεις τί είναι ένα αστέρι, ξέρεις τη γέννησή του και το τέλος του. Κοίταξες μέσα σου και είδες το Σύμπαν σου, το κενό σου. Η επιστήμη σου καλπάζει. Επισκίασε τη φιλοσοφία σου, που ακολουθεί καταϊδρωμένη. Συνεχώς βρίσκεις και ανακαλύπτεις. Ξέρεις πώς ο σίδηρος που υπάρχει στα ερυθρά σου αιμοσφαίρια προήλθε από μια έκρηξη αστεριού. Είσαι σε συνεχή πορεία γνώσης.”

Χαίρομαι πολύ που βλέπω ότι η σύγχρονη επιστημονική γνώση περνάει στην ποίηση και εύχομαι να περάσει και στη φιλοσοφία. Τα πράγματα πια έχουν ξεκαθαρίσει, δεν μπορούμε να ζούμε με παρωχημένες ιδέες που δεν στηρίζονται πουθενά και να αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και ο Δημήτρης Βίκτωρ τολμούνε να σπάσουν τα “δεσμά” του καθωσπρεπισμού στην ποίηση, με την έννοια ότι χρησιμοποιούν σωστά σύγχρονες επιστημονικές έννοιες, πράγμα ανήκουστο παλιά, για να εκφράσουν την ανθρώπινη απόγνωση για τον θάνατο, το sine qua non της λογοτεχνίας-ποίησης-τέχνης.
Πιστεύω ότι οι θετικές επιστήμες μπορούν να απαντήσουν τα θεμελιώδη και βασικά μας ερωτήματα, συμπεριλαμβανομένης και της έννοιας του χρόνου, ξεκάθαρα και πειραματικά τεκμηριωμένα: είμαστε τυχαίες υπάρξεις πάνω σε έναν τυχαίο πλανήτη ενός τυχαίου άστρου, δηλαδή ενός άστρου από τα 100 δισεκατομμύρια άστρα του γαλαξία μας, ενός γαλαξία από τους 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και πολύ πιθανόν ενός τυχαίου Σύμπαντος από τα 10506 είδη δυνητικά “υπαρχόντων” Συμπάντων. Τι να συζητάμε τώρα;

Βλέπει κανείς σ’ αυτό το βιβλίο τις κραυγές οδύνης για το τέλος μας, το πεπερασμένο της ύπαρξης μας, αλλά επίσης ένα είδος κατανόησης του αναπόφευκτου, δηλαδή της επιστροφής μας - αφού κάνουμε τον κύκλο της ζωής μας - στη λεγόμενη “βασική” μας κατάσταση: την ανυπαρξία. Βέβαια, ανυπαρξία υλική, ανυπαρξία σε επίπεδο συνεργαζόμενων περίπου 1030 πρωτονίων, νετρονίων, ηλεκτρονίων, από τα οποία “κατασκευαζόμαστε”, όχι όμως ανυπαρξία πνευματική, αν έχουμε κατορθώσει να αφήσουμε κάτι πίσω μας, να δημιουργήσουμε, και όχι απλά να είμαστε άχθος αρούρης. Όπως έλεγε ο Albert Camus: “το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές”.

 

Αλλά να μη σας ροκανίζω άλλο το χρόνο σας… Απολαύστε αυτό το απέριττο, μεστό, πρωτότυπο βιβλίο, που όπως γράφουν οι εμπνευσμένοι συγγραφείς:

“ Θα ταξιδεύεις ήσυχα κοιτάζοντας πλανήτες

αστερισμοί θα σ’ οδηγούν σε μέρη εξωτικά

όλες οι λύπες μακριά, όλες οι αγωνίες

παρόντα μόνο τα όμορφα τα καταπληκτικά.”

 

Δημήτρης Νανόπουλος

Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών

Διακεκριμένος Καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών,
Πανεπιστήμιο Texas A&M, ΗΠΑ




Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

Περί ανθρώπων Δικαιοσύνης

Η Δικαιοσύνη είναι μια προσπάθεια για κάτι καλό που χάνεται μέσα στο κακό. 

Το καλό και το κακό, είναι επινοήσεις του ανθρώπου για να συνυπάρξει με τους άλλους.

Η συνύπαρξη στηρίζεται στο αμοιβαίο συμφέρον. 

Η Δικαιοσύνη είναι μέρος αυτού του συμφέροντος. 

Επινόηση δηλαδή, για μείωση της εντροπίας μέσα στην ανισορροπία. 

Ο άνθρωπος, ως μέρος της ανισορροπίας, είναι ανίκανος να την καθορίσει με σαφήνεια. Και το συμφέρον, αδιαφορεί γι’ αυτό. 

Μένει η προσπάθεια, χρησιμοποιώντας καλοσύνη ή κακία, συμπόνια ή αναλγησία, αναλόγως  στιγμής, εποχής, συμφερόντων και οπτικής. 

Δημήτρης Βίκτωρ





Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2023

Οι τόκοι των Αρχαίων Εκείνων Ελλήνων

 

(Απόσπασμα από το ποίημα - «Εάλω η Πατρίς»)

 

« Ο ήλιος θα φανεί την άλλη ή την παράλλη μέρα

αργά φωτίζοντας την άκρα συμφορά,

οι κάτοικοι θ᾽ αφυπνιστούν και θα ξανασκεφτούν

τους τόκους των αρχαίων να τιμήσουν...

 

Έτσι θα πορευτούν σαν μοιραία επιταγή

σαν θεία τιμωρία ύβρεως και προσταγή,

ευχή τον ήλιο της πατρίδας να σηκώσουν ξανά

να χτίσουν νέες τέχνες με υψηλά ιδανικά».

 

Δημήτρης Βίκτωρ

 

 

From poem - THE HOMELAND HAS FALLEN (Translated by Philip Ramp)

 

«The sun will appear the next day and the day after that

slowly lighting the utter disaster

the inhabitants will awaken and think things over

honor the interest paid them by the ancients…

 

Thus they will carry on like a fated command

like divine punishment subjected to the dictates of curse

a prayer the homeland’s sun will rise again

and they will construct new arts with high ideals…»

 

Dimitris Victor

 


Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023

Για τον φίλο μου, Steve Jobs


Καλά τα είπε ο Στηβ...


Όταν τραγουδάς στη σκάλα του Μιλάνου, θα τραγουδήσεις όπερα ή κάτι τέτοιο...

Και το επιλεκτικό κοινό θα χειροκροτήσει και μερικοί θα βγουν συγκινημένοι, επειδή η ανιαρή ιστορία του Ναμπούκο τους συγκλόνισε! Αλλά ο Βέρντι θεωρείται σπουδαίος, οπότε το ακροατήριο θα είναι προσεκτικό στην κριτική του, αν αυτή υπάρξει.

Στον επιλεγμένο φοιτητόκοσμο του Stanford δεν θα μιλήσεις βέβαια για κέρδη, δύναμη και τέτοια τετριμμένα. Εδώ θα μιλήσεις για το «seize the day».

Δηλαδή για το,  "να στύψεις την ημέρα σου", μέχρι το μεδούλι της.

Πόσο μάλλον αν προηγηθεί με κάποιο τρόπο το άγγιγμα του θανάτου. Τότε, όποιος και να είσαι, θα προσπαθήσεις να κάνεις την δική σου μελέτη θανάτου ή αν δεν είσαι ικανός για κάτι τέτοιο, θα ανατρέξεις στις πηγές των φιλοσόφων του παρελθόντος για να πάρεις έτοιμα τα ζητήματα!
Και οι φοιτητές κάτω, συγκλονισμένοι. Δεν βλέπουν την ώρα να βγουν από την αίθουσα για να ανεβάσουν στο YouTube και το Facebook το περιεχόμενο της ομιλίας.
..........................................................................................................................

Όταν ήμουν στην ηλικία των εννέα ετών, στο δημοτικό σχολείο της φτωχικής επαρχίας, ήρθε μια μέρα ένας γιατρός για να μας μιλήσει. Το θέμα ήταν η καθαριότητα και οι τρόποι υγιεινής, γενικά. 
Εκεί, στη λασπωμένη αυλή με τις κοφτερές πέτρες, όλα τα ρακένδυτα αγόρια και κορίτσια στάθηκαν με προσοχή μπροστά στον γιατρό, που για να φαίνεται από όλους ανέβηκε σε ένα άδειο ξύλινο καφάσι από λεμονάδες.

     "Πρέπει να πλένεστε κάθε μέρα", είπε ο γιατρός
"Και να έχετε αποχωρητήρια στα σπίτια σας… Και να αλλάζετε κάθε δεύτερη ημέρα τα ρούχα σας που πρέπει και αυτά να είναι καθαρά… Και κάθε πρωί και βράδυ να πλένετε τα δόντια σας οπωσδήποτε...

"Αν τα κάνετε όλα αυτά και αν διαβάζετε κάθε μέρα και τα μαθήματά σας, θα γίνετε σπουδαίοι άνθρωποι στην κοινωνία".
Είπε ο γιατρός...

Οι δάσκαλοι του δώσανε τα συγχαρητήριά τους για τα τόσο ωραία και πρωτότυπα και εμείς τα παιδιά, για να τον ευχαριστήσουμε τραγουδήσαμε, βάσει σχεδίου, ένα τραγουδάκι πατριωτικό.

Εγώ έτρεξα στο σπίτι, άρπαξα το iPad (!) και αμέσως έστειλα μέσω Facebook όλη αυτή την εμπειρία στου φίλους μου όπου Γης...

Ήταν τόσο καταλυτική αυτή μου η κίνηση, που σε χρόνο ρεκόρ διορθώθηκαν όλα τα θέματα περί υγιεινής και όχι μόνο. Και τα άλλα, τα γενικότερα της ζωής.

Άλλαξε ο κόσμος!

Και αφού άλλαξε στα χρόνια εκείνα της φτώχειας, σκεφτείτε ύστερα από τόσα χρόνια την πρόοδο. Και όλα αυτά εξαιτίας του iPad!

Και οι φοιτητές του Stanford κάνανε όλοι τους το ίδιο μαζικά.

Είναι βέβαιο, ότι τα αποτελέσματα θα φανούν άμεσα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα και ο κόσμος για άλλη μια φορά θα αλλάξει εντελώς. Αφού όλοι θα στύβουν την ημέρα τους σαν να είναι η τελευταία τους και αφού θα κάνουν με πάθος και τρέλα αυτό που αγαπάνε.

Αφού θα γίνουν όλοι σαν τον Στηβ, δηλαδή!..

 Όταν ο Στηβ διάβασε το παραπάνω κείμενο έπεσε σε περισυλλογή.
Ζήτησε και κανόνισε να ξαναμιλήσει στους φοιτητές του Stanford.
Πήγα και εγώ.
Αυτή τη φορά γίνονταν το αδιαχώρητο.
Μπήκε στο χώρο μέσα σε ενθουσιασμό και χειροκροτήματα.
Αμέσως ένας δικός του έφερε ένα ξύλινο καφάσι από λεμονάδες και ο Στηβ ανέβηκε προσεκτικά επάνω.

   "Αγαπητοί μου, ζήτησα να σας μιλήσω για δεύτερη φορά, ούτως ώστε να συμπληρώσω και να διορθώσω ορισμένες σκέψεις από την προηγούμενη ομιλία μου…

Θέλω λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας άλλες τρεις ιστορίες.

Η πρώτη ιστορία μιλάει για την γεωγραφία:

Όλα είναι θέμα γεωγραφίας.

Γεννιέσαι στην Αφρική και κυνηγάς τα θηρία για να τα φας πριν σε φάνε.

Στη Βομβάη μπορεί να ζητιανεύεις και αν είσαι έξυπνος θα κόψεις το χέρι σου για να σε λυπούνται περισσότερο. Στο Αφγανιστάν θα γίνεις φανατικός μουσουλμάνος και ίσως ιδιοφυής τρομοκράτης. Στον βόρειο πόλο θα ατενίζεις τους άσπρους πάγους και δεν θα μάθεις ποτέ ότι όλα αυτά μπροστά σου είναι η ένωση δύο αερίων. Και σε όποιο μέρος του κόσμου αν γεννηθείς πολύ φτωχός, θα δυσκολεύεσαι να κατανοήσεις τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής. Δεν θα έχει καμία σημασία αν είσαι  ιδιαίτερα ταλαντούχος. Θα γεμίσεις μόνο τον λάκκο σου. Όπως γέμισαν τόσα νεκροταφεία από τόσους ταλαντούχους.

Και τέλος, είναι οι άλλοι, αυτοί που γεννήθηκαν σε μέρη με καθαρό ορίζοντα. Οι πιο τυχεροί, εσείς κι εγώ. Με λίγη σκέψη σύντομα καταλαβαίνουμε ότι η ζωή είναι άδικη. 
Και αφού εμείς γεννηθήκαμε με το δίκαιο από τη μεριά μας, είναι η μεγάλη μας ευκαιρία να το εκμεταλλευτούμε.
Να κάνουμε πράγματα, να αλλάξουμε τον κόσμο.

 Κοινή μας μοίρα η ενοχή…

Η δεύτερη ιστορία μιλάει για τη Λήθη:

 H ιστορία των ανθρώπων είναι ο πόλεμος. Επιθετικοί και αμυντικοί. 
Αλλά σε τελευταία ανάλυση γίνονταν και γίνονται για τα λεφτά. Οι πρώτοι για να αρπαχθούν κι άλλα και οι δεύτεροι για να περισωθούν τα κεκτημένα.

Και όταν περισσέψουν τα λεφτά, αρχίζουν να λειτουργούν οι Τέχνες και οι Επιστήμες. Αδιάφορο αν είναι αδίκως αποκτηθέντα ή βαμμένα στο αίμα.

Και έτσι αρχίζουμε. Βγαίνουν από το καβούκι τους οι εκλεκτοί, εσείς, εγώ και αρχίζουμε το παιχνίδι. Αναγκαστικά, αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει γύρω μας. Γιατί πως να γίνει; Αν ασχοληθούμε με τόσα άλλα, πώς θα επικεντρωθούμε σε αυτό που επιλέξαμε να αγαπάμε; Είμαστε αναγκασμένοι. Όλοι μας. Έτσι κι εγώ. Αδιαφορούσα, δεν είχα χρόνο. Δεν με ενδιέφερε ποτέ αν η χώρα μου έκανε επιθετικούς πολέμους κατά συρροή για να κλέψει τα λεφτά από τους άλλους. Αλλά έτσι γίνονταν και θα γίνεται πάντα από όλους. Τα μεγάλα αριστουργήματα των ανθρώπων πάνω στον πλανήτη έγιναν αφού πρώτα προηγήθηκε η συσσώρευση πλούτου. Κι αυτό συμβαίνει με την κατάργηση του δικαίου τόσο στον μικρόκοσμο όσο και στον μεγάκοσμο.

Και ο περίφημος Παρθενών, έγινε με τα κλεμμένα χρήματα των συμμάχων. Όμως στέκει εκεί αθάνατο αριστούργημα στους αιώνες.
Είναι η μοίρα μας να δίνουμε σημασία μόνο στο αποτέλεσμα.
Αλλά κι αν κάποτε στενοχωριόμουν για κάτι πολύ άσχημο που συνέβαινε στον κόσμο, έρχονταν η ώρα του ύπνου και έπεφτα στην γλυκιά αγκαλιά της παραμάνας Λήθης. Και το επόμενο πρωινό ήμουνα ξανά φρέσκος.

  Κοινή μας μοίρα η Λήθη...

Η τρίτη ιστορία μιλάει για το θάνατο:

 Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν. Ή είναι πολύ απλά. 

Το σκούντημα του Θανάτου σε αλλάζει. Συνέβη όπως γνωρίζετε και σε μένα. Άρχισα να ακούω συνεχώς μια λέξη: Τη λέξη, «Ναι».

Ήταν κάτι σαν εσωτερικός ψίθυρος. Αλλά αντηχούσε πολύ δυνατά μέσα στο κρανίο μου. «Ναι» και ξανά «Ναι»! Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Προσπαθούσα να μην το σκέφτομαι, αλλά μάταια.

Το μυστηριώδες «Ναι», ηχούσε στα αυτιά μου συνεχώς. Ήταν μάταιο να αποφύγω να μην το ακούω. Ήταν μια απάντηση σε ένα ερώτημα που δεν γνώριζα.

Έπρεπε λοιπόν να βρω την ερώτηση.
Η μια μου επιτυχία διαδέχονταν την άλλη. Ένοιωθα ότι αλλάζω τον κόσμο. Αυτό έλεγαν όλοι.
Με παρέα την Λήθη, την Επιτυχία και την Ενοχή ένοιωθα άτρωτος.
Τι ήταν λοιπόν αυτό το περίεργο «Ναι»;

Μια ημέρα ο  μικρός μου γιος , με ρώτησε:
«Μπαμπά όλοι θα πεθάνουμε;
«Ναι», του απάντησα». Ο μικρός με κοίταξε με απορία.
«Ακόμα κι εσύ;», με ρώτησε και από το πρόσωπό του χάθηκε η νεότητα.
Γονάτισα, τον έπιασα από τους ώμους και έφερα το πρόσωπό μου απέναντι στο δικό του. Χαμήλωσα την φωνή μου.

«Ναι, ακόμα και εγώ…»

Από εκείνη την στιγμή η βουή στο κρανίο μου σταμάτησε!.
Είχα δώσει την απάντηση ή μάλλον είχα βρει την ερώτηση.

Ένοιωσα μια ανακούφιση. Από τότε η κάθε μέρα μου, η κάθε ώρα μου, είχε άλλη αξία. 
Οι ιδέες μου ακόμα πιο σπουδαίες, το μυαλό μου απίστευτα καθαρό. Ένοιωθα πια ότι περπατώ επάνω στην κόψη της αστραπής. 

Κατάλαβα όμως, ότι έρχεται η στιγμή που χανόμαστε όλοι σαν το φύλλο της κερασιάς στον άνεμο. Πως ταξιδεύουμε σαν τα αστέρια στον ουρανό με τη μέρα μας θνητή, που η ασφαλής γνώση για τη μοίρα μας, την κάνει σχεδόν αθάνατη… Ναι, σχεδόν αθάνατη!

 Κοινή μας μοίρα η τιμή της Ζωής..."


 Κάτω επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Κανένα χειροκρότημα.
Ο Στηβ έκανε μια κίνηση για να αποχωρήσει.

Πετάχτηκε κάποιος από το πλήθος:

 Στηβ, αυτό το καφάσι, τι ρόλο παίζει;


 Τέλος  Α' μέρους

 Δημήτρης Βίκτωρ / 5 Οκτωβρίου- 2012






Τρίτη 3 Οκτωβρίου 2023

ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ


 Η εξουσία έλκει τους χειρότερους των ανθρώπων

 Η εξουσία προσελκύει τους διεφθαρμένους.

Οι υγιείς συνήθως έλκονται από άλλα πράγματα, παρά από την εξουσία.

Τα κίνητρα για ενασχόληση με την πολιτική δεν είναι ποτέ αθώα.

Η δίψα για εξουσία δεν έχει σχέση με αλτρουϊσμό, ούτε με αίσθημα δικαίου και κοινωνικής προσφοράς.

Οι άνθρωποι αυτοί διακατέχονται από αισθήματα κατωτερότητας και προσπαθούν να το κρύψουν. Προσπαθούν να πείσουν και να πειστούν πως κάτι αξίζουν.

Πρέπει να υπάρχει η ροπή στο ψέμα γιατί η ενασχόληση με την πολιτική δεν έχει ηθικούς φραγμούς. Είναι σπουδαίο πλεονέκτημα το να λέει ο πολιτικός ψέματα.

Οπότε, είναι θεμιτό για κάθε ψεύτη και απατεώνα να καταλαμβάνει πολιτικό θώκο.

Για τους γόνους των πολιτικών οικογενειών τα πράγματα είναι αρκετά εύκολα. Αντίθετα, οι άλλοι, οι νεοφερμένοι χρειάζεται να γλείφουν συνεχώς.

Θρησκεία και Έθνος είναι εργαλεία χειραγώγησης της μάζας. Αυτό πρέπει να γνωρίζει καλά ο επίδοξος πολιτικός. Απαραίτητα εργαλεία σε όλες τις ομιλίες είναι επίσης τα μπλα-μπλα για παράδοση, ιερά και όσια προγόνων, και ένδοξη ιστορία.

Κοσμητικά επίθετα απαραίτητα: Σοφός λαός, ένδοξος λαός, βασανισμένη χώρα, περήφανα γηρατειά, κ.λπ.

Αλλά αυτά δεν αρκούν αν δεν υπάρχουν τα λεφτά. Οπότε αρχίζει η διαπλοκή. Αρχίζει το σκοτάδι.

Και ο λαός; Τον ξεχάσαμε...

Ακούει στο βάθος τη λατέρνα να γυρίζει στον ίδιο ρυθμό.

Σαν βλαξ που είναι, ψηφίζει με το θυμικό και όχι με τη λογική.

... Πάντα!


 Δημήτρης Βίκτωρ