Οι μετρητές της Αλήθειας

«Η Απώλεια, ο Πόνος, η Θλίψη: Οι μετρητές της Αλήθειας»

Η απώλεια, ο πόνος, η θλίψη·…
‘Ολα μοιάζουν με σκοτεινές σκιές που γλιστρούν στη ζωή μας χωρίς να ρωτούν. Κι όμως, μέσα σε αυτές τις σκιές φωλιάζει κάτι σαν μετρητής, ένα μέτρο της καθαρότητας με την οποία βλέπουμε τον κόσμο. Όταν ο άνθρωπος στεριώνει το βλέμμα του στο αναπόφευκτο, όταν αποδέχεται ότι τίποτα δεν του ανήκει απόλυτα και ότι όσα αγκαλιάζει μπορεί ανά πάσα στιγμή να του αφαιρεθούν, τότε η συνείδησή του σκληραγωγείται και γαληνεύει ταυτόχρονα. Η απώλεια δεν είναι τιμωρία· είναι το μέτρο της πραγματικότητας. Ο πόνος δεν είναι παρά η απόδειξη ότι κάτι είχε αξία. Και η θλίψη, με τη βαριά της ησυχία, λειτουργεί σαν εκείνο το καθαρό νερό που ξεπλένει τις ψευδαισθήσεις και αφήνει, γυμνή, την αλήθεια.

Αυτές οι εμπειρίες, όσο οδυνηρές κι αν είναι, μας ζητούν να σταθούμε αξιοπρεπώς απέναντί τους. Όχι με κραυγή, αλλά με ήρεμη αποφασιστικότητα. Μας καλούν να θυμόμαστε ότι είμαστε προσωρινοί μέσα σε έναν κόσμο που δεν συντάσσεται στις επιθυμίες μας. Όταν η ψυχή αντέχει να κοιτάξει την απώλεια χωρίς να καταρρεύσει, αλλά και χωρίς να τη διώξει βίαια από τον νου, τότε αναδύεται μια εσωτερική δύναμη που δεν επιδεικνύεται, αλλά απλώς υπάρχει. Μια δύναμη που γνωρίζει πια πως η αλήθεια μετριέται όχι με τις απολαύσεις που κερδίσαμε, αλλά με τα βάρη που μπορέσαμε να κουβαλήσουμε χωρίς να χάσουμε το στίγμα μας.

Κι όμως, υπάρχει και μια άλλη διάσταση, πιο άγρια, που δεν αρκείται στην απλή αντοχή. Είναι εκείνη που τραβά τον άνθρωπο από το γιακά και τον σπρώχνει στο βάθος του ίδιου του πόνου του, απαιτώντας να τον μεταμορφώσει σε πρόοδο. Εδώ, η απώλεια δεν θεωρείται απλώς δάσκαλος, αλλά είναι πρώτη ύλη. Η θλίψη δεν είναι παρηγορητική διαύγεια, είναι φωτιά που δοκιμάζει το μέταλλο της ύπαρξης. Ο πόνος γίνεται δημιουργική δύναμη, σαν να απαιτεί από τον άνθρωπο να τον σφυρηλατήσει και να τον στρέψει προς το ανέβασμα, όχι προς την παραίτηση. Είναι η στιγμή που η αλήθεια παύει να είναι μια παθητική παραδοχή και μετατρέπεται σε κατάφαση της ίδιας της ζωής, με όλα τα δόντια και τις αιχμές της.

Σε αυτή την πιο φλογισμένη οπτική, οι «μετρητές της αλήθειας» δεν λειτουργούν απλώς για να μας αποκαλύψουν τι υπάρχει· λειτουργούν για να δείξουν τι μπορούμε να γίνουμε. Κάθε απώλεια μια διάρρηξη του παλιού εαυτού. Κάθε πόνος ένα χτύπημα στο αμόνι που μας ξαναπλάθει. Κάθε θλίψη μια υπενθύμιση ότι η ζωή δεν χαρίζεται, διεκδικείται. Όταν ο άνθρωπος τολμά όχι μόνο να αντέξει, αλλά να διεκδικήσει και να αναπλάσει το βάθος του πόνου του σε δύναμη, τότε η αλήθεια δεν είναι πια μια μέτρηση· γίνεται μια φλόγα που τον τραβά προς τα πάνω. Και η ίδια η ύπαρξή του, πιο έντονη και πιο αληθινή από πριν, αποδεικνύει ότι ο πόνος ήταν πάντα μια μορφή γέννησης—όχι θανάτου.

Δημήτρης Βίκτωρ